از آثار دوره ی تیموری است که در دوره های بعد تعمیراتی در آن صورت گرفته است. نقشه ی بنای مسجد به صورت دو ایوانه دارای سر در، هشتی بزرگ گنبددار، ایوان های شمالی و جنوبی، رواق های آجری اطراف صحن و شبستان های شرقی و غربی است. بنا با کاشی های نفیس معرق و کتیبه های زیبایی تزیین شده است.

خانه يوسفي كه با مساحت حدود 1900 متر مربع در قلب مجموعه حاكم نشين ورزنه جاي دارد داراي ساختماني به سبك قاجاري است و آنچه نيز از تاريخ ورزنه بر مي آيد اين بنا قدمتي قاجاري دارد . اين خانه در يك اشكوب بنا شده و بخش وسيعي از خانه به حياط زيباي آن اختصاص دارد و فضاهاي معماري آن در قسمت جنوب خانه جاي دارد .

ورودي خانه يوسفي در گوشه شمال شرقی بنا قرار دارد . قسمت مركز خانه با فرم چليپايي شامل حوضخانه و بادگير مي باشد كه در ارتباط مستقيم با ساير فضاهاي خانه است . در قسمت شرق و غرب حوضخانه دو اتاق وجود دارد كه پوشش اتاقها در اين قسمت به صورت طاق و چشمه مي باشد و توسط ايواني به عمق 70/1 متر به حياط مشرف مي شود . در منتهي اليه ضلع جنوبي اتاقي وجود دارد كه در گذشته به صورت زندان خانه كاربرد داشته است . در قسمت شرقي آب انبار ، مطبخ و طويله قرار دارد . آب مصرفي خانه توسط چاهي كه در ضلع شمالي واقع است تأمين مي گردد .

بناي قلعه ي قورتان احتمالا در قرن 4 (366-323 ه ق)‌صورت گرفته و بواسطه ي موقعيت جغرافيايي ممتازي كه دارد (در كنار زاينده رود) از تاريخ بنا تا به امروز سكونت در آن وجود داشته است.                                                                                               

برای مشاهده ی ادامه ی مطلب بر روی ادامه مطلب کلیک کنید.

زمان ساخت : صفوی

کاربری قدیم  : پرورش کبوترجهت استفاده از کود در زمینهای کشاورزی .    

مساحت :  در حدود ۲۵۴ متر مربع

ارتفاع  :   ۲۰ متر تا راس (     ۵/۱+۵/۵+۱۵ )

محیط :  ۵۸ متر   شعاع :   ۹ متر

ویژگی و توانایی های اثر  :

این اثر در مجاورت خیابان شیخ بهایی ودر کنارپارک  ساحلی ورزنه بوده واز موقعیت بسیار خوبی برخوردار می باشد و محلی جهت ارائه خدمات توریستی می باشد.

انسان از گذشته دور واز زمانی که به کشاورزی مشغول شد یا در کنار چشمه ویادر کنار رودخانه به استفاده ومهار آب افتاد ؛ چشمه‌ها به لحاظ اینکه در سطح زمین جریان داشت تها زحمت هدایت آب به زمین‌های کشاورزی را می‌طلبید اما گود بودن بستر رودخانه انسان را به فکر بستن بندهاو ایجاد کاناهای انتقال آب انداخت واین تا زمانی معنی داشت که آب در بستر رودخانه در حال جریان باشد در غیر این صورت انسان می‌بایست به فکر چاره ای می‌بود و آن حفر چاه بود . اولین انگیزه برای حفر چاه تامین آب آشامیدنی انسان بود که بسیار ساده با یک ظرف سفالی و یک ریسمان انجام می‌شد اما استفاده از آب چاه برای زمین‌های کشاورزی برداشت حجم بیشتری از آب را می‌طلبید که با زور بازوی انسان هیچ تناسبی نداشت . استفاده از نیروی گاو جهت شخم زدن زمین و کارهای کشاورزی دیگر ، تجربه خوبی شد تا انسان به فکر بالا کشیدن آب از چاه با نیروی گاو بیفتد.

یکی از ویژگی های منحصر به فرد دشت ورزنه وجود چاههای آرتزین می باشد این چاهها را به این دلیل آرتزین یاجهنده گویندکه آب با فشار بدون نیروی موتورپمپ از زمین خارج می شود که علت آن را می توان با توجه به توپوگرافی و پستی و بلندی منطقه توجیه کرد.  چون دشت ورزنه نسبت به ناهمواریهای اطراف در گودترین نقطه واقع شده است و در طول هزاران سال آب در سفره های آبدار و آبخوانها زیرین ذخیره شده و این آبخوانها ازنوع محبوس وتحت فشار هستند با دسترسی به لایه های محبوس وتحت فشار زیرین آب از زمین به علت فشار ستون آب که ناشی از وضعیت پستی و بلندی منطقه و شیب زمین شناسی لایه های زیرین  است از زمین خارج می شود که مدل آن در قسمت تصاویرارائه شده است . تعداد این چاهها در این منطقه تاکنون به بیش از ۲۰ حلقه رسیده است که تماماٌ به موازات سواحل شمالی و جنوبی زاینده رود واقع هستند.